Predsjednik Narodne skupštine Republike Srpske Nedeljko Čubrilović pozvao je poslanike da na današnjoj posebnoj sjednici parlamenta iskažu sabornost, toleranciju i posvećenost istini i pravdi.
U obraćanju na sjednici Narodne skupštine Republike Srpske povodom razmatranja Informacije o rezoluciji poštovanja žrtava fašističkog režima i pokreta Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine BiH, Čubrilović je istakao da je temu zasjedanja nametnuo istorijski trenutak u kojem se nalazimo.
– Ne znam da li smo mogli izabrati težu temu za raspravu na zasjedanju Narodne skupštine. Iako se na prvi pogled čini da smo mi izabrali temu, što je formalno tačno, u suštini nije tako – temu je nametnuo istorijski trenutak u kojem se nalazimo, tačnije: problematizovanje povoda ovoj posebnoj sjednici, a to je Rezolucija Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine BiH o poštovanju žrtava fašističkog režima i pokreta, koju je taj dom parlamenta BiH usvojio 15. maja. S obzirom na to, na težinu, ozbiljnost i odgovornost teme o kojoj raspravljamo, od svih nas, narodnih poslanika ovog najvišeg predstavničkog organa zakonodavne vlasti u Republici Srpskoj, očekuje se da budemo na visini svog položaja i uloge koje imamo kao izabrani narodni predstavnici, da svojim riječima i argumentima koji bi trebalo da podupiru te riječi, doprinesemo smirivanju strasti i tenzija između političkih aktera u Republici i pacifikaciji napetosti unutar BiH, one i onakve kakva je ugovorena i ovjerena pečatima Dejtonsko-pariškog mirovnog sporazuma iz 1995. godine, a ne one i onakve kakvom ju neko zamišlja i želi – naglasio je Čubrilović.
Predsjednik parlamenta je istakao da je uloga i zadatak narodnih poslanika i svih predstavničkih tijela naroda, pa i svake normalne, što znači odgovorne vlasti, jeste, i mora biti, aktivnost s ciljem rješavanja problema i nalaženja najboljih rješenja i za najzamršenije društvene procese i političke odnose, a ne da poslanici, zakonodavni organi i ostali organi javne vlasti svojim zakonima, odlukama, zaključcima, uredbama, rezolucijama, deklaracijama i drugim pravnim i političkim aktima i aktivnostima još više komplikuju odnose u nestabilnim državama, kakva je i BiH.
– Pomenuta rezolucija Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine BiH, čiji su sadržaj, a još više implikacije, to jeste ono što se u njoj i iz nje ne vidi na prvi pogled, ali ovdje, u Republici Srpskoj, niko ko ima redovno završeno školovanje i ko se imalo bavio javnim poslovima, nije toliko naivan da ne vidi i ne razumije šta njen sadržaj znači ili može da znači. Povod današnjem našem zasjedanju je upravo takva: problematična i nekonstruktivna, bez obzira na prvobitne namjere njenih autora i donosilaca, uz napomenu da mi ovdje danas ne raspravljamo o namjerama, nego onome što je, crno na bijelo, u formi rezolucije, pred nama – ukazao je Čubrilović.
On je rekao da želi jasno da kaže i poruči, pošto tema rasprave nisu namjere predlagača i donosilaca Rezolucije, nego ono što je u njoj napisano – Rezolucija Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine BiH o poštovanju žrtava fašističkog režima i pokreta, s obzirom na njen sadržaj, a još više na posljedice koje će polučiti ili ih je već polučila, sasvim je nepotreban politički dokument i nije ga trebalo usvajati iz više razloga.
– Jer, iako je Rezoluciju, za sad, usvojio samo jedan dom Parlamentarne skupštine BiH, a nadam se da je Dom naroda istog tog parlamenta neće ni razmatrati a kamoli usvojiti. Iako je ona na snazi manje od desetak dana, ona je i za toliko kratko vrijeme već izazvala brojne nesporazume i nedoumice, tenzije i političke sukobe, učvrstila stare i iskopala nove rovove podjela i razdora, kako u BiH, tako, i još više, u samoj Republici Srpskoj, što me, kao narodnog poslanika i predsjednika ovog parlamenta, te predsjednika Demokratskog saveza – DEMOS-a, posebno vrijeđa i boli.
On je istakao da ne može da se otme utisku da donosiocu pomenute Rezolucije nije bilo dosta dosadašnjih povoda i tema za netoleranciju, nejedinstvo i konflikte, nego je, usvajajući jednu, najblaže rečeno, spornu rezoluciju, htio da dolije ulje na vatru i poslije je “gasi benzinom”.
Čubrilović je naglasio da je zbog toga i mnogo čega drugog uvjeren da je pomenuta rezolucija Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine BiH nepotrebna, naročito sa stanovišta i iz perspektive Republike Srpske.
Pojasnivši i zašto, predsjednik parlamenta je naveo da je Republika Srpska, ova ista njena Narodna skupština, u prethodnom sazivu i, naravno, izmijenjenom personalnom sastavu, prije nepunih pet godina, tačnije 22. oktobra 2015. godine, donijela Deklaraciju o genocidu Nezavisne Države Hrvatske nad Srbima, Jevrejima i Romima tokom Drugog svjetskog rata.
Čubrilović je podsjetio da je Deklaracija objavljena u “Službenom glasniku Republike Srpske”, broj 24, od 28. marta 2016. godine.
– U toj Deklaraciji, koja je kasnije prevedena na sedam svjetskih jezika /ruski, engleski, francuski, njemački, italijanski, hebrejski i španski/ i dostavljena na svjetski relevantne adrese, rečeno je sve što se trebalo i moglo reći u jednom aktu tipa i dometa deklaracije, o genocidu koji je počinjen u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj u Drugom svjetskom ratu i stradanju našeg, srpskog naroda u njemu – pojasnio je Čubrilović.
Predsjednik Narodne skupštine je ukazao da ocjene i stavovi izrečeni u njoj, u potpunosti izražavaju naučno i stručno potvrđene činjenice, a ne barataju sa poluistinama i relitivizacijom događaja iz vremena Drugog svjetskog rata i Nezavisne Države Hrvatske, kao pomenuta rezolucija Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine BiH.
– Svaka riječ, rečenica, svaki stav ili ocjena iskazana u Deklaraciji naše Narodne skupštine, i danas je aktuelna i nema potrebe da joj se bilo šta doda. Ni oduzme, naravno. U Deklaraciji Narodne skupštine Republike Srpske je jasno i nedvosmisleno precizno rečeno šta je i kakva je bila Nezavisna Država Hrvatska, nad kim i zbog čega je planirala, organizovala i izvršila genocid. U toj državi – a da ona nije bila takozvana, dokazala je grupa istaknutih profesora Pravnog fakulteta u Beogradu u knjizi pod naslovom ‘Pravni poredak Nezavisne Države Hrvatske . objavljenoj prije dvije godine.
Dakle, u NDH, koja se prostirala i na teritoriji današnje BiH, najbrojnije, samim tim i najveće, žrtve su upravo Srbi, a najveći broj njih je stradao na stratištima koja se danas nalaze na prostoru Republike Srpske. Žrtava i stratišta, nažalost, bilo je toliko da ni do danas nismo stigli da sve popišemo i dostojno obilježimo, a neka su u prethodnoj državi i republici sistematski ignorisana”, konstatovao je Čubrilović u obraćanju u Narodnoj skupštini Srpske. Nažalost, istakao je on, u Rezoluciji Predstavničkog doma parlamenta BiH, taj zločin nad Srbima nije kvalifikovan onako kako je trebalo i kako je to ozbiljna nauka odavno definisala, kao genocid, genocid Nezavisne Države Hrvatske nad Srbima, ali i Jevrejima i Romima i zbog toga je ona neprihvatljiva.
– Naravno, ni u našoj deklaraciji, niti u bilo kojem drugom zvaničnom dokumentu Republike Srpske ili u dokumentima bilo koje druge srpske države na ovim prostorima, nikad nije negirano da su i drugi narodi i nacionalne manjine bile žrtve fašističkog ustaškog režima, ali i drugih kvislinških formacija. Upravo zbog toga, srpski narod ima pravo, a njegovi izabrani predstavnici dužnost, da se bore za istinu o njegovom učešću i doprinosu u antifašističkoj borbi putem dva antifašistička politička i vojna pokreta, te stradanju od ustaša i ostalih snaga koje su, u manjoj ili većoj mjeri, duže ili kraće vrijeme, služile nacističkim i fašističkim okupatorima i režimima – rekao je Čubrilović.
On je ocijenio da nije politički nekorektno da se kaže da nisu svi narodi u BiH podjednako participirali u antifašističkoj borbi, niti su svi podjednako bili žrtve.
– To je notorna istina i pred njom niko nema pravo da ustukne, a ponajmanje mi, današnji politički predstavnici srpskog naroda u BiH, a upravo to su, iz nekih razloga i pobuda, previdjeli neki akteri donošenja Rezolucije u jednom skupštinskom domu BiH. Pomenuta rezolucija iz Sarajeva, nažalost, ne ispunjava taj, prijeko potrebni, elementarni zahtjev istine i pravde. Ona je donesena radi dnevno-političkih, usuđujem se reći i poludnevno-političkih interesa i revizionističkih potreba nekih aktera iz Parlamentarne skupštine BiH – naglasio je Čubrilović.
On je ukazao da u pomenutoj rezoluciji Predstavničkog doma parlamenta BiH ima nepotrebne lažne simetrije, uveličavanja doprinosa pobjedi jednih i aboliranja od odgovornosti za zločine drugih, i to je njen osnovni problem, a ne namjera da se oda pijetet žrtvama ustaške Nezavisne Države Hrvatske, što niko normalan ne može i neće izbjeći da učini. Čubrilović je pozvao poslanike i goste da se maksimalno, svi zajedno, potrude da današnje zasjedanje Narodne skupštine ne bude pretvoreno u medij i poligon jevtinog političkog i politikantskog nadgornjavanja i inaćenja, od kojeg ni žrtve stradanja od fašističkih režima, ni njihovi potomci, ni građani BiH, ni građani Republike Srpske, neće imati nikakvu korist, naprotiv.
– Zbog toga vas sve pozivam na sabornost, toleranciju i posvećenost istini i pravdi. Istovremeno, koristim se prilikom da, polazeći od Deklaracije Narodne skupštine Republike Srpske o genocidu Nezavisne Države Hrvatske nad Srbima, Jevrejina i Romima tokom Drugog svjetskog rata, predložim Narodnoj skupštini da, pored ostalih stavova i zaključaka koje će usvojiti nakon rasprave, usvoji i stav ili zaključak po kojem Narodna skupština ne samo jasno deklariše svoju političku volju kroz ocjenu da Rezolucija Predstavničkog doma parlamenta BiH nije izbalansiran politički dokument, kakav je nužan u složenim državama kakva je i BiH, zbog čega ga treba vratiti njenim autorima i donosiocima na ozbiljnu korekciju i doradu, nego i da donese zaključak kojim preporučuje svim poslanicima iz Republike Srpske i svim političkim strankama sa sjedištem u Republici Srpskoj koje imaju svoje poslanike u Predstavničkom domu parlamenta BiH da, snagom političkog kapaciteta kojim raspolažu i svog autoriteta, odbace pomenutu Rezoluciju i, istovremeno, predlože Predstavničkom domu Parlamentarne skupštine BiH da usvoji Deklaraciju koju je donijela naša Narodna skupština – naglasio je Čubrilović.
Predsjednik Narodne skupštine je zaključio da bi time bili prevaziđeni svi nesporazumi o tom pitanju u BiH, a niko ne bi bio na gubitku.
(Srna – Foto: RTRS/screenshot)