Plan američkog državnog sekretara Majka Pompea da se u petak sastane s ministrima spoljnih poslova Azerbejdžana i Jermenije potaknuo je nadu da će se dvije bivše sovjetske republike dogovoriti i prekinuti najžešće borbe od sredine devedesetih godina.
Stotine ljudi poginule su od izbijanja borbi 27. septembra, potakavši strah od šireg rata u koji bi se uključile Turska i Rusija i zabrinutost za sigurnost gasovoda i naftovoda kojima se azerbejdžanski gas i nafta transportuju na svjetsko tržište.
Jermenski premijer Nikol Pašinjan rekao je da u ovom trenutku ne vidi diplomatsko rješenje dugogodišnjeg sukoba.
Azerbejdžanski predsjednik Ilham Alijev je u razgovoru za list “Nikkei” nakon toga izjavio da su izgledi za postizanje mira “vrlo mršavi”.
Dok cijeli svijet prati šta se dešava u spornom području i strahuje da se u sukob ne uključe i neke druge zemlje, veliki broj ljudi ne zna puno o bivšoj sovjetskoj republici Jermeniji na južnom Kavkazu.
Pored jermenske kuhinje, koja je jedna od najimpresivnijih stvari jer odražava istoriju i geografiju, mjesta gdje su živjeli Jermeni, kao i uključivanje spoljašnjih uticaja, ono čime mogu da se pohvale je i rakija.
Podaci o jermenskoj rakiji postoje još od Nojevih vremena, kada je biblijski patrijarh zasadio prvi vinograd u podnožju planine Ararat.
Još u paganskim vremenima, na tom području je postojala tradicija spravljanja tinkture od hiljadu biljaka – meron.
Jedan od vinara jermenskog kralja Trdata, po imenu Parkev, živeći na dvoru naučio je da destilira alkohol (špirit) iz ove tinkture. Trdat je 66. godine n.e. otišao u Rim kod Nerona sa velikom svitom i skupocjenim poklonima, uključujući meron. Kako bilježe rimski istoričari Tacit, Svetonije i Plinije, Neron je, pijući meron, posebno uživao u skladu s imenom pića i svog imena pa je čak predvodio trku kočija u amfiteatru, što je bila rijetka stvar. Narednih dana Neron je Trdatu poklonio toliko zlata da je ovaj lako pokrio sve troškove puta i poklona.
Savremena istorija jermenske rakije počinje 1887, kada je prvi trgovac Nikolaj Tairov sagradio prvu fabriku rakije u Ruskoj imperiji na mjestu drevne tvrđave Jerivan. Proizvodio je rakiju do 1899. godine, kada, zbog poslovnih problema, fabriku prodaje ruskom proizvođaču Nikolaju Šustovu.
Kompanija “Šustov i sinovi” obnavlja fabriku u potpunosti i uvodi najsavremeniju tehnologiju, nova postrojenja za destilovanje i prečišćavanje. Šustov je odmah počeo s marketingom proizvoda. Plakati s logotipom, bakrenim zvonom i natpisom “Šustovljeva rakija”, ukrašavali su brodske palube i dirižable.
Reklamna kampanja je bila uspješna, Šustov je obezbijedio svoje mjesto na ruskom tržištu.
Najveće priznanje za jermenski proizvod je stiglo 1913, kad je kompanija “Šustov i sinovi” počastvovana titulom zvaničnog snabdjevača Carskog dvora. Svega je trideset preduzetničkih srećnika, domaćih i stranih, imalo tu titulu. Da je zadrže, morali su najmanje osam godina da učestvuju na domaćim sajmovima – bez ijedne negativne ocjene. Poslije revolucije 1917. cijeli Šustovljev posao je nacionalizovan.
Danas je fabrika rakije lider u izvozu alkoholnih pića. Mnoga proizvedena pića stara su i do 20 godina, na primjer, Nairi, Vaspurakan, Armenia, 25, Dvin. Njihov arsenal takođe sadrži jedinstvene marke konjaka koji se proizvode i flaširaju prema posebnoj recepturi u ograničenoj seriji.
Etimološki, riječ konjak potiče od francuskog konjaka i znači jako alkoholno piće proizvedeno od specifičnih sorti grožđa i ne manje specifične tehnologije u francuskoj regiji Charente.
Zanimljiva je činjenica da je u proizvodnji prave jermenske rakije posebno sve – od početka do kraja. Hrastove bačve u kojima se čuva piće izrađene su od posebne hrastove vrste. Štaviše, pauci se posebno uzgajaju u konjaničkim podrumima, jer okružuju bačve paukovim mrežama, što pruža zaštitu od insekata štetočina.
Ime Šustova se izgubilo među hiljadama drugih imena i sudbina zaboravljenih tokom dvadestih godina prošlog vijeka. Ipak, jedno pominjanje imena ruskog proizvođača je opstalo: iz 1945, kada je specijalni 50-stepeni konjak Dvin proizveden u Jermeniji za konferenciju na Jalti.
Vinston Čerčil je zatražio bačvu konjaka od Josifa Staljina. Osmotrivši ga, Stanjin odgovori: “Sovjetski Savez ima dovoljnu proizvodnju jermenskog konjaka. Može se i prodavati.”
Od tada je povremena isporuka Dvina britanskom premijeru bila pod striktnom ličnom kontrolom “oca nacije”. Čerčil je u svojim pisanim porudžbinama konjak stalno nazivao Šustovljevim, dok je ruska strana strpljivo ispravljala: “bivši Šustovljev konjak”.
Legalne isporuke za Englesku su se nastavile do početka hladnog rata. Poslije toga, Rusi su odbili da Čerčila snabdijevaju nektarom. Ali je njegova strast bila jača od politike, te je ipak nalazio način da dođe do svog omiljenog pića.
Kada su već starog Čerčila pitali šta je tajna dugovječnosti, bez oklijevanja je odgovorio:
“Nikada ne zakasniti na večeru, pušiti havana cigare, piti jermenski konjak.”
Konjak je rakija, a rakija je jermenska rakija
Pojam “konjak” ima krutu geografsku referencu. Autentično piće proizvodi se samo u Francuskoj u regiji Poitou-Charentes. Ostali proizvodi proizvedeni istom tehnologijom, ali na drugom mjestu, nazivaju se rakijom. Jermenska vlada usvojila je zakon čija je svrha maksimalno razlikovati pojmove “jermenska rakija” i “rakija”.
Prema odluci vlasti, jermenski konjak je napitak proizveden od sorti grožđa koja se isključivo uzgaja u Jermeniji i Nagorno-Karabahu. U isto vrijeme, rakija se može napraviti od mješavine uvoznog i domaćeg konjaka. U skladu sa zakonom uveden je novi trgovački naziv za takva pića – “arbun”.
Vrste i marke jermenske rakije
Svi jermenski proizvodi podijeljeni su u tri vrste:
berba;
obična;
naplativa.
Razlika leži u načinu proizvodnje i starenju, uzimajući u obzir spremnik za starenje, na primjer, u hrastovim ili emajliranim spremnicima.
Glavna karakteristika običnog je izloženost od najmanje tri godine. Zapravo, gradacija traje: trogodišnja, četvorogodišnja, petogodišnja.
(Tekst i foto: Nezavisne)