Upozorenje: Ovaj tekst sadrži grafičke opise egzekucija.
„Pogledajte sav ovaj rad. Pogledajte ovaj genocid“, uzvikne jedan od njih.
On se smije dok uključuje kameru i snima svoje saborce, pokazujući značke Rapid Support Forces (RSF): „Svi će oni umrijeti ovako.“
Ovi muškarci slave masakr za koji humanitarni zvaničnici strahuju da je prošlog mjeseca u sudanskom gradu el-Fasheru odnio više od 2.000 života. U ponedjeljak, Međunarodni krivični sud (ICC) saopštio je da istražuje da li je paravojna formacija počinila „ratne zločine i zločine protiv čovječnosti“.
El-Fasher – ključna meta RSF-a
El-Fasher je bio posljednje uporište sudanske vojske u Darfuru, dok je RSF od pada vladajuće koalicije 2023. godine vodio razarajući rat protiv državnih snaga. Procjenjuje se da je tokom protekle dvije godine poginulo više od 150.000 ljudi, a obje strane optužene su za brojne ratne zločine, od kojih su mnogi ponovljeni od strane RSF-a nakon pada El-Fashera.
Grad odsječen od svijeta
Nakon gotovo dvogodišnje opsade, RSF je od avgusta krenuo u konsolidaciju položaja, blokirajući civilnu populaciju. Satelitski snimci pokazuju izgradnju ogromnog nasipa od pijeska oko grada, blokirajući puteve i humanitarnu pomoć. Do početka oktobra prsten je potpuno okruživao grad, dok je manja barijera opkolila obližnje selo.
Kako se opsada intenzivirala, 19. septembra 78 ljudi je ubijeno u napadu RSF-a na džamiju, dok je UN saopštio da je u oktobru još 53 osobe poginulo u napadima dronovima i artiljerijom na kamp za raseljene. Video materijali koje je BBC Verify analizirao sugerišu da je RSF nastojao nametnuti blokadu hrane i osnovnih potrepština.
U oktobru, snimci prikazuju muškarca s vezanim rukama i nogama, obješenog na drvetu metalnim lancima. Osumnjičenik je optužen za pokušaj krijumčarenja pomoći u opsjednuti grad.
„Kunem se Bogom, platićeš za ovo, pseto“, uzviknuo je počinilac, zahtijevajući od zatočenika da moli za život.
Masakr u centru grada
Do zore 26. oktobra RSF je savladao posljednje vojne položaje i zauzeo glavnu bazu u gradu – sjedište 6. pješadijske divizije – dok su vojnici napustili grad. Snimci pokazuju kako se vojnici smiju obilazeći napuštene prostorije s bacačem granata. Istog dana komandant RSF-a Abdul Rahim Dagalo, brat šefa RSF-a Mohamada “Hemedtija” Dagala, inspekcijski obilazi bazu.
RSF, nastao iz milicije Janjaweed koja je između 2003. i 2005. ubila stotine hiljada ljudi u Darfuru, dugo je optuživan za zločine nad ne-arapskim grupama širom Sudana. Video materijali na internetu sugerišu da je paravojna formacija planirala nasilje nad civilima u el-Fasheru.
Jedan od najsurovijih snimaka analiziran od strane BBC Verify prikazuje posljedice masakra u univerzitetskoj zgradi na zapadnoj strani grada, gdje su desetine mrtvih tijela razbacani po podu. Stariji muškarac u bijeloj tunici sjedi među tijelima. Borac s puškom silazi niz stepenice i puca u njega. Drugi vojnici ne reaguju dok u gomili tijela neko trepće.
Satelitski snimci od 26. oktobra potvrđuju da su egzekucije obavljane i na ulicama el-Fashera, prema izvještaju Yale Humanitarian Research Lab. Analitičari su označili velike „klastere“ objekata koji odgovaraju veličini ljudskih tijela i nisu vidljivi na prethodnim snimcima. Zabilježene su i promjene boje tla koje mogu biti posljedica ljudske krvi.
Svjedoci su rekli BBC-u da su vidjeli „mnoge naše rođake masakrirane – svi su ubijeni na jednom mjestu“. Drugi je svjedočio o ubistvu žene, koju su RSF-ovci pogodili u prsa i bacili pored nakon pljačke njenih stvari.
Egzekucije na periferiji grada
Dok je glavni kontingent RSF-a divljao kroz El-Fasher, druga grupa boraca ostala je na periferiji, vršeći brutalne egzekucije nenaoružanih zatvorenika, uglavnom u civilnoj odjeći, uključujući žene. Jedan od ključnih učesnika nasilja, poznat kao Abu Lulu, snimljen je kako izvršava ubistva po naređenju, uključujući i djecu, tvrdi svjedok.
Abu Lulu je jednom rekao: „Nikada neću pokazati milost. Naš posao je samo ubijanje.“ Nakon što je namjestio pušku, ispalio je rafal u nenaoružanog čovjeka. Drugi snimci pokazuju ubistva devet civila koji su ostavljeni u položaju egzekucije. Mnogi počinioci nosili su značke RSF-a, uključujući grupu koja je kasnije slavila masakr kao „genocid“.
RSF pokušava kontrolu štete
Danima nakon masakra, lider RSF-a, general Mohamed Hamdan Dagalo, priznao je „prekršaje“ i najavio istragu. Neki osumnjičeni, uključujući Abu Lulua, uhapšeni su nakon izvještaja BBC Verify-a. Analitičari Yale-a takođe navode uklanjanje tijela i označavanje novih grobnica u El-Fasheru, uključujući i u dvorištu dječije bolnice.
Paravojna formacija je pokušala preusmjeriti narativ putem društvenih mreža, prikazujući snimke podjele pomoći civilima i humanog tretmana ratnih zarobljenika. Ipak, njihova brutalnost u El-Fasheru izazvala je globalni revolt. RSF nije odgovorio na zahtjev BBC-a za komentar.
Nezavisne novine
Foto: Screenshot/Youtube