Braća Jakob i Vilhelm Grim bili su njemački akademici, lingvisti, leksikografi i autori, najpoznatiji po brojnim bajkama koje su zajedno objavili. Bavili su se sakupljanjem i objavljivanjem narodnih pripovijetki tokom 19. vijeka.
Najpoznatije bajke braće Grim su “Pepeljuga”, “Princeza i žabac”, “Uspavana ljepotica”, “Snježana i sedam patuljaka” i mnoge druge. Prvu zbirku narodnih pripovijetki objavili su 1812. godine pod nazivom “Dječje i porodične bajke”, ne sluteći da će one postati omiljena lektira mnogih generacija.
Jakob Grim je rođen 4. januara 1785. godine, a njegov brat Vilhelm 24. februara 1786. godine u Hanau, nedaleko od Frankfurta, u današnjoj Njemačkoj. Njihov otac se zvao Filip Vilhelm Grim, a majka Dorotea. Filip i Dorotea su imali devetoro dece, a troje je umrlo ubrzo nakon rođenja. Ubrzo su postali ugledni članovi zajedinice, posjedujući veliko imanje. Djeca nisu išla u školu, nego je Filip dovodio učitelje da ih obučavaju kod kuće. Vaspitavani su kao veoma religiozni luterani. Filip je 1796. godine preminuo od upale pluća, pa je porodica zbog nedostatka novca morala da živi skromnije. Sa samo 11 godina Jakob je zbog smrti oca morao da preuzme odgovornost za mlađu braću i sestre. Po karakteru braća Grim su bila potpuno različita, dok je Jakob bio introvertan, Vilhelm je volio da se druži. Ipak, snažna radna etika bila im je zajednička osobina, te su obojica bili odlični studenti. Neimaština ih je sprečavala da učestvuju u studentskim aktivnostima, pa su se potpuno posvetili učenju. Inspirisani predavanjima profesora prava počeli su da proučavaju njemačku srednjovjekovnu književnost. Proučavajući djela Johana Gotfrida Herdera shvatili su da bi djela trebalo da se pišu jednostavnijim narodnim jezikom. Veoma brzo su se potpuno posvetili prikupljanju i izučavanju narodnih priča i pjesama.
Godine 1805. Jakob je prihvatio poziv svog profesora Fridriha fon Savinja da mu bude asistent prilikom istraživanja u Parizu. Ubrzo po povratku u Marburg morao je da napusti školu kako bi izdržavao porodicu. Godine 1808. počeo je da radi kao bibliotekar. Nakon što mu je majka preminula Jakob je na sebe preuzeo brigu o mlađoj braći i sestrama. Ubrzo je i Vilhelm postao bibliotekar, pa su zajedno počeli da sakupljaju narodne priče. Godine 1812. objavili su prvu knjigu “Dječje i porodične bajke” koja se sastojala od 86 priča za djecu i odrasle. Nastavili su da objavljuju zbirke danskih i irskih narodnih pripovijetki i priča iz nordijske mitologije, uporedo sakupljajući njemačke narodne priče. Njihovi radovi postali su veoma priznati pa su dobili počasne doktorate na univerzitetima u Marburgu, Berlinu i Vroclavu. Godine 1825. Vilhelm se oženio Henrijet Doroteom, dugogodišnjom prijateljicom. Henrijet je takođe sakupljala narodne priče, pa je uz Jakoba i Vihelma zaslužna za djela koja se čitaju i dan-danas.
Zbog povezanosti s pokretom “Mladi Nijemci” koji je zagovarao demokratske reforme i svrgavanje s vlasti kralja Ernesta Avgusta I od Hanovera, braća Grim su 1837. godine protjerana s univerziteta. Jakob, Vilhelm, Henrijet i njihovo četvoro djece su se nakon toga preselili u Kasel. Zbog nedostatka posla živjeli su veoma teško. Uprkos tome, 1838. godine započeli su veliki projekat – Njemački rječnik. Do preokreta dolazi 1840. godine na poziv pruskog kralja Fridriha Vilhelma IV braća stižu u Berlin. Zahvaljujući profesoru Fon Savinju, Univerzitet u Berlinu ponudio im je stipendiju kako bi nastavili svoja istraživanja. Jakob se odlučio za istraživanje njemačkog narodnog prava i istoriju njemačkog jezika, dok je Vilhelm pročavao srednjovjekovnu literaturu, te pisao bajke.
Prijateljstvo s Vukom Stefanovićem Karadžićem
Vuk S. Karadžić je, prebjegavši u Austriju nakon propasti Prvog srpskog ustanka, na jednoj književnoj večeri, posredstvom Jerneja Kopitara upoznao Jakoba Grima. Iz poznanstva je nastala saradnja, pa je Grim 1824. godine preveo Vukovu gramatiku na engleski jezik. Podsticao je Vukovu kćerku Minu da srpske bajke prevodi na njemački jezik, a napisao je i predgovor za Vukovu zbirku u kome navodi da je “djelo dostojno divljenja”. Uspio je da za Vukov rad zainteresuje i Johana Volfganga Getea, zahvaljujući kojem je srpska narodna poezija prevedena na nekoliko jezika. Godine 1849. Jakob Grim je postao član Društva srbske slovesnosti, a Vuk S. Karadžić je, po njegovoj preporuci, postao član Pruske akademije.
Značaj djela braće Grim
“Ivica i Marica”, “Crvenkapa”, “Snježana i sedam patuljaka”, “Trnova Ružica”, samo su neke od bajki koje su se našle u prvoj knjizi braće Grim. Zbirka je objavljena pod naslovom “Dječje i kućne bajke” i smatra se jednim od najpoznatijih djela njemačke književnosti. Bajke, mitovi, legende, nordijske sage i drugi vidovi usmene narodne književnosti koje su braća Grima godinama sakupljala i dokumentovala čuvaju se u njihovom muzeju u Kaselu, a uvršteni su na UNESCO-ovu listu svjetske baštine dokumenta. Njihova misija je bila da sačuvaju dio njemačke kulturne baštine. Na samom početku prikupljali su različite verzije iste priče, da bi nakon toga pravili selekciju, zato se svaka priča u svakom sljedećem izdanju razlikuje od one prethodne. Iako je prva knjiga koju su objavili nosila naziv “Dječje i porodične bajke”, ona nije bila namijenjena djeci. Njihova ideja je bila da se one koriste za akademska istraživanja, dakle, bile su namijenjene odraslima. S većom popularnošću stigle su i veće kritike javnosti. Naime, crkvene starješine smatrale su da bajke nisu pisane u skladu s duhom hrišćanstva. Zbog toga je Emil Grim, treći brat, koji ih je ilustrovao dodavao crkvene simbole, kako bi bile prihvatljivije. Prvo izdanje štampano je u 900 primjeraka, a do kraja njihovih života štampane su 17 puta, svaki put u pomalo cenzurisanom obliku. Svaka korekcija bila je cijena koju su morali da plate kako bi se narodne priče sačuvale od zaborava. Sedamdesetih godina 20. vijeka bajke braće Grim su uvrštene u školsku lektiru u Njemačkoj, te stekle status druge najpopularnije knjige u ovoj zemlji. Njihova djela i danas žive, a prevedena su na mnoge svjetske jezike, a zahvaljujući Voltu Dizniju urađene su brojne ekranizacije najpoznatijih bajki braće Grim.
Izvor: Nezavisne novine