Nobelova nagrada za književnost ove godine pripala je američkom kantautoru Bobu Dilanu zato što je “stvorio novu poetsku izražajnost u okviru velike američke poetske tradicije”, saopštila je Švedska akademija.
Dilanu je pripala nagrada koja iznosi osam miliona švedskih kruna (927.740 dolara).
Saopštenje o dobitniku najprestižnije nagrade za književnost za 2016. šokiralo je svjetsku javnost pošto je ovo prvi put da je ovo ugledno priznanje pripalo nekome ko je prije svega muzičar, prenose strane agencije.
Dilan je i ranije bio pominjan u vezi sa Nobelovom nagradom, ali je malo stručnjaka očekivalo da će to priznanje pripasti nekome ko se bavi žanrom pop muzike.
Rođen kao Robert Alen Cimerman u Dulutu u Minesoti, Dilan je započeo muzičku karijeru kao tinejdžer, kada je 1959. počeo da svira u lokalnim barovima.
U narednoj deceniji napisao je neka od najznačajnijih djela, postao ikona roka i antiratnih pokreta, a na svom putu od folka do roka, između njih, iznad i nazad, predstavljao je jednog od najvažnijih hroničara svog vremena i prestao da bude samo muzičar i kantautor i izrastao u velikog pjesnika.
Svira gitaru, usnu harmoniku i klavir. Tokom 50 godina karijere objavio je više od 30 albuma, a od devedesetih se bavi i slikarstvom i izdao je šest kolekcija svojih radova. Neka od njegovih djela su izložena u velikim galerijama širom svijeta.
Sara Denijus, stalni sekretar Švedske akademije, opisala je Dilana kao “nekoga ko već 54 godine iznova i iznova mijenja samog sebe”.
– Počnite sa “Blond on Blond”, nevjerovatnim primjerom njegove brilijantne rime, sastavljanja refrena i izuzetnog načina razmišljanja – kazala je Denijus.
Priznala je da izbor možda jeste iznenađujući, objašnjavajući da, ukoliko se osvrnemo 5.000 godina unazad, dolazimo do vremena kada su otkriveni Homer i Safo.
– Oni su pisali poetske tekstove koji su bili namijenjeni javnim nastupima, a isti je slučaj i sa Bobom Dilanom. I dalje čitamo Homera i Safoa, i u tome uživamo – kazala je Denijus.
Bob Dilan je 259. Amerikanac koji je osvojio Nobelovu nagradu, a prvi koji je nagrađen za književnost poslije dvije decenije. Inače, 2008. godine je dobio i posebno priznanje u okviru dodjele Pulicerovih nagrada.
Reakcije domaćih književnika
Predsjednik Srpskog PEN centra i potpredsjednik Međunarodnog PEN-a Vida Ognjenović izjavila je da “žiri počinje polako da se šali sa nama”.
– Veliki sam fan Boba Dilana, išla sam na njegov koncert u Beogradu, ali mislim da su Bajaga i Bregović ovoga puta uskraćeni za Nobelovu nagradu – rekla je Ognjenovićeva.
Urednik izdavačke kuće “Arhipelag” Gojko Božović izrazio je nadu da će sljedeći put neki književnik dobiti nagradu za rokenrol.
Murakami bio favorit
Sedmicu prije objave imena dobitnika ovogodišnje Nobelove nagrade za književnost, međunarodno poznata imena, uključujući irskog dobitnika Bukerove nagrade Džona Banvila i japanskog favorita Harukija Murakamija, bila su u vrhu, barem prema kladioničarskim kvotama kladionice “Ledbruks”.
Švedska akademija nikada ne daje nikakve indicije koga razmatraju kao dobitnika nagrade pred proglašenje pobjednika. Ko je ušao u najuži krug, otkriva se tek 50 godina kasnije.
(Glas Srspke)