Zbog ugroženosti aranžmana sa Međunarodnim monetarnim fondom (MMF) i neefikasnosti funkcionisanja institucija, moguće je pogoršanje kreditnog rejtinga BiH, navedeno je u najnovijem ekonomskom izvještaju Evropske komisije za zapadni Balkan.
Naime, kako je istaknuto u dijelu koji se odnosi na BiH, iako je agencija za kreditni rejting “Moody's” objavila rejting BiH B3 sa stabilnim izgledima, zbog pomenutih problema postoji rizik da se taj rejting dodatno snizi.
Za Zorana Pavlovića, ekonomistu iz Banjaluke, ovo je logična posljedica činjenice da je BiH ušla u saradnju sa MMF-om, a da ne ispunjava svoje obaveze.
“Kada ste međunarodni dužnik, a imate ugovor s MMF-om, onda morate prvo njega da izmirite pa onda sve ostale”, kaže Pavlović.
Istovremeno, sudeći prema izvještaju, čini se da se vlasti BiH sve teže zadužuju kod komercijalnih banaka za poslovično krpljenje budžetskih rupa.
“Krediti za javni sektor u entitetima, kantonima i opštinama su pali za 8,7 odsto u maju, dok su u prvom kvartalu pali za čak 13 odsto”, navedeno je u ovom izvještaju.
Pavlović objašnjava da je zbog zakona o bankarstvu u oba entiteta definisan nivo mogućeg zaduživanja pojedine kompanije, odnosno banaka u odnosu na potencijal banke.
“Po tom osnovu dolazi se do maksimalnog nivoa mogućeg zaduživanja. Banke, odnosno druge finansijske institucije nemaju mogućnost da se više zadužuju u smislu da više daju para entitetskim vladama, i to je razlog za podatak koji su oni naveli”, navodi Pavlović.
Prema fiskalnom programu čija je implementacija u toku, Evropska komisija u izvještaju ističe da će konsolidovani budžetski deficit iznositi 0,3 odsto.
“Deficit je primarno prouzrokovan od strane lokalnih vlasti i socijalnih fondova u iznosu od -0,5, odnosno -0,1 odsto, dok centralne vlasti targetiraju konsolidovani suficit od 0,3 odsto bruto domaćeg proizvoda”, navedeno je u izvještaju.
Zbog boljeg prikupljanja poreskih prihoda, u izvještaju ističu da će fiskalni program imati bolje finansijske rezultate.
“Javni dug je ostao na 41,1 odsto krajem 2016, što je nešto niže u odnosu na 42 odsto na kraju 2015. Spoljni dug je porastao za dva odsto, koji je i više nego dovoljno kompenzovan smanjenjem unutrašnjeg duga za 1,6 odsto”, navedeno je u izvještaju.
Sudeći prema njemu, još loših vijesti dolazi u oblasti proizvodnje s obzirom na to da se ističe da je u prvih pet mjeseci ove godine industrijska proizvodnja manja za dva odsto, najviše zbog hladnog vremena i posljedičnih problema u proizvodnji električne energije.
Pavlović kaže da naša industrijska proizvodnja nije pretjerano vezana za električnu energiju, osim za proizvodnju aluminija u Mostaru i činjenice da se električna energija izvozi.
“Nedostatak struje utiče na mogućnost prerade i proizvodnje aluminija, a i sama struja je izvozni proizvod”, navodi on.
Iako je došlo do manjeg povećanja plata, u izvještaju ističu da je zbog rasta cijena maloprodajnih potrošačkih proizvoda za 5,4 odsto u prvih pet mjeseci 2016. u poređenju sa istim periodom prethodne, došlo do realnog smanjenja plata za -0,4 odsto.
U izvještaju su prvi put navedena i najvažnija izvozna tržišta za bh. robu. Izvoz robe široke potrošnje porastao je za čak 20,5 odsto u prvih pet mjeseci u odnosu na isti period prethodne godine zahvaljujući jačem izvozu u Hrvatsku, Srbiju, Austriju i Sloveniju.
Istaknuto je da BiH čak 40 odsto svojih izvoznih proizvoda prodaje u Njemačkoj, Italiji i Hrvatskoj.
Za ovaj podatak Pavlović vidi objašnjenje u činjenici da su domaći proizvođači zbog slabe kupovne moći na tržištu BiH prisiljeni tražiti strana tržišta koja su platežno sposobna.
“U biti jedini izlaz BiH u ovom momentu jeste orijentacija ka izvoznim artiklima za poznatog kupca i da na taj način zapošljavaju domaću radnu snagu. Praktično mi nemamo manevarskog prostora za neki drugi strateški koncept ekonomskog razvoja”, zaključio je Pavlović.
Nezavisne novine