Domaćim vlastima na raspolaganju su u proteklih pet godina bile milijarde maraka od zajmova koje su im odobrile međunarodne finansijske institucije i drugi kreditori, ali ih nisu iskoristili kako bi pospješili razvoj zbog čega su morale da plate i kaznu tešku 14,11 miliona maraka.
Samo u prošloj godini za penale su data 2,3 miliona maraka, a godinu ranije je taj rashod iznosio 3,4 miliona KM.
– U okviru obaveza koje BiH ima na osnovu kreditnih zaduženja po dospijeću, osim glavnice i kamate mora da plaća i troškove na neiskorišćeni novac, koji su ugrađeni u standardne uslove poslovanja određenih kreditora kao što su Fond za međunarodni razvoj (OPEC), njemačka Kreditna banke za obnovu i razvoj (KfW), Međunarodni monetarni fond, Erste banka, Austrijska banka, Evropska banka za obnovu i razvoj, Rajfajzen banka i Svjetska banka – kazali su u Ministarstvu finansija i trezora BiH.
Naglasili su da je BiH u periodu od 2012. do 2015. godine zbog neaktiviranih kredita morala da plati kaznu u iznosu od 11,38 miliona maraka. Kada ovom iznosu dodamo trošak za ove namjene iz prošle godine, iznos premašuje 14 miliona KM.
– Odobreni krediti koji nisu aktivirani uglavnom su se odnosili na infrastrukturne projekte kao što su Koridor 5C, vjetroelektrana “Mesihovina”, obilaznica Brčko, termoelektrana “Cijevna” i koji se odnose na preduzeća iz oblasti željezničkog saobraćaja. Za realizaciju projekata, odnosno iskorišćavanje novca od odobrenih kredita zaduženi su krajnji korisnici, odnosno entiteti putem resornih ministarstava ili određene jedinice za implementaciju – naglasili su u Ministarstvu finansija i trezora.
Predsjednik Udruženja ekonomista RS – SWOT Saša Grabovac rekao je da bi institucije koje su bile zadužene za realizaciju kredita trebale dati objašnjenje zašto taj novac nije iskorišćen.
– Možda postoje neki objektivni razlozi i okolnosti. Ranije je problem, koji vjerovatno nije ni do danas otklonjen bio je kapacitet institucija u smislu kadra koji bi mogao adekvatno da se nosi sa složenim procedurama. Taj problem predugo traje i mogli bismo ga riješiti slanjem radnika na obuku i edukaciju, jer postoji veliki broj međunarodnih institucija koje usavršavaju zaposlene iz raznih zemalja. Pored toga i politička prepucavanja često koče realizaciju kredita i projekata – kazao je Grabovac.
Stručnjaci ističu i da institucije nisu trebale da ugovaraju kredite bez potpune sigurnosti da će biti realizovani, jer bi milioni potrošeni na penale mogli biti mnogo korisnije potrošeni u situaciji u kojoj se nalazi BiH.
Zaduženost
U Ministarstvu finansija i trezora BiH naveli su da je na osnovu preliminarnih podataka BiH na kraju marta ove godine bila zadužena 1,94 milijardi maraka.
– U strukturi ukupne javne zaduženosti učešće spoljnog duga iznosi 70,73 odsto, a unutrašnjeg 29,27 odsto – kazali su u Ministarstvu finansija.
Troškovi za neiskorišćene kredite
* 2,3 miliona KM – 2016. godina
* 3,4 miliona KM – 2015. godina
(Glas Srpske)