Predsjednik Akademije nauka i umjetnosti Republike Srpske /ANURS/ Rajko Kuzmanović rekao je novinarima da je pitanje jezika, pisma, istorije i tradicije osnovno kod svakog naroda, pa i Srba.
On je dodao da je to posebno važno za Srbe u BiH nakon raspada bivše Jugoslavije, kada su nastale nove zemlje i politički jezici.
“Među njima je `bosanski`, a trebalo bi da bude bošnjački. Dakle, u mnogo pitanja se upetljala politika, a ima i uticaja stranaca. Zato je važno da se jezik i pismo postave na pravo mjesto”, poručio je Kuzmanović.
Profesor Filološkog fakulteta u Beogradu Miloš Kovačević istakao je da se srpski jezik u proteklom periodu, nažalost, množio dijeljenjem, te da bi ovaj naučni skup trebalo da pokaže nekoliko značajnih stvari i za donošenje deklaracije o opstanku srpske nacije, na kojoj rade Srpska i Srbija.
“Prvo je da su srpski jezik i ćirilica osnovni identitetski kriterijumi srpskog naroda. Drugo je da je srpski jezik jedan i jedinstven na teritoriji čitavog srpskog naroda. Treće je da se srpski jezik u punom obimu i značenju iskazuje kao srpski samo ako se ispisuje ćirilicom i da ekavica i ijekavica, kao srpski izgovori, budu ravnopravni”, rekao je ovaj lingvista.
Kovačević, koji je na skupu govorio “O međuodnosu službene, javne i privatne upotrebe jezika i pisma”, objasnio je da je takozvani “BHS”, zapravo, srpski jezik pod tri imena.
Akademik Predrag Piper, koji je na okruglom stolu govorio o “Jezičkom patriotizmu danas”, naveo je da vlastiti jezik treba proučavati, znati, poštovati i voljeti bez njegovog potcjenjivanja i precjenjivanja.
“Treba imati pozitivan stav prema maternjem jeziku, koji obavezuje, kako bi se u nasljeđe predao budućim generacijama. Država je ta koja vodi jezičku politiku i planiranje, iako su i drugi bitni”, ocijenio je Piper.
Redovni član ANURS Slobodan Remetić, koji je na okruglom stolu govorio o “Srpskom jeziku i pismu u kontekstu politike jedinstvenog srpskog kulturnog prostora”, naveo je da je briga o jeziku ozbiljan posao najodgovornijih državnih, društvenih, političkih i naučnih institucija.
“Srpska i Srbija rade i na očuvanju jezika u okviru donošenja deklaracije o opstanku srpske nacije kako bismo zaštitili ćirilicu i najzad dobili jedan bukvar i čitanku za sve Srbe u svijetu”, rekao je ovaj lingvista.
On je dodao da su u BiH, još od austrougarske okupacije, na sceni povampireni pokušaji da se stvori takozvani “zemaljski, bosanski jezik” i da se Srbi odvoje od svoje matice.
“To što su se Bošnjaci opredijelili da im se jezik ne zove bošnjački već `bosanski` govori o namjeri stvaranja unitarne BiH u kojoj bi vladali oni i njihov jezik. Zato to ne možemo da prihvatimo”, istakao je Remetić.
Sreto Tanasić iz Instituta za srpski jezik napomenuo je da je jezik glavni objedinjavajući faktor svakog naroda koji ne živi u jednoj zemlji.
“Srpski jezik je danas na razne načine ugrožen, pa i zapušten, jer pokušavaju da preimenovanjem okrnje njegovu cjelovitost. To je nemoguće, jer je jezička materija neuništiva, ali ne znači da treba da sjedimo skrštenih ruku, već da brinemo o statusu srpskog jezika i ćirilice”, rekao je Tanasić.
Na okruglom stolu, koji se održava u prostorijama ANURS, biće razgovarano o srpskom standardnom jeziku u kontekstu jezičkog zakonodavstva, zvaničnoj i javnoj upotrebi jezika i pisama na srpskom jezičkom prostoru, te izradi instrumenata srpskog standardnog jezika u smislu ostvarivanja politike jedinstvenog srpskog kulturnog prostora.
Razgovaraće se i o institucionalnoj saradnji na ostvarivanju politike jedinstvenog kulturnog prostora, aktuelnim pitanjima nauke o srpskom jeziku i budućim zadacima u srbističkim disciplinama.
Okruglom stolu, koji organizuju ANURS, Srpska akademija nauka i umetnosti
/SANU/ i Odbor za standardizaciju srpskog jezika, prisustvovali su ugledni lingvisti i brojni predstavnici javnog, kulturnog i političkog života Banjaluke i Srpske, među kojima i ministar prosvjete i kulture Srpske Dane Malešević.
(SRNA)