Vijest da banke u BiH gase račune svim fizičkim i pravnim licima koja su se našla pod američkim sankcijama, i dalje izaziva brojne rasprave u javnosti, a mnogi se pitaju da li bi nacionalna banka bila „spas“ za one koji su se našli na crnim listama.
Osim javnih funkcionera ili članova njihovih porodica, na udaru su i pojedinci kojima su sankcije uvedene prije više od 20 godina, ali i firme koje zapošljavaju i po nekoliko hiljada radnika, bivši haški optuženici, pa čak i SDS.
Zbog ugašenih računa nije samo upitna plata javnih funkcionera i fizičkih lica koji su pod sankcijama već i brojnim radnicima koji su zaposleni u preduzećima čiji su račnu, takođe, ugašeni.
Predsjednik Uprave Nove banke, Siniša Adžić potvrdio je za RTRS da su banke u Republici Srpskoj dio jedinstvenog finansijskog tržišta te da ne mogu imati poslovne odnose sa klijentima koje se nalaze na listi sankcija.
Adžić kaže da Nova i Atos banka u potpunosti poštuju sva pravila sankcija, koje jedinstveno tržište nalaže.
– Prema mojim saznanjima sve banke u BiH, identično poštuju ta pravila – navodi Adžić.
On dodaje da pravila OFAK liste, podrazumijevaju da oni nemaju poslovni odnos sa klijentima, koji se nalaze na toj listi, bilo kojeg pravnog lica, koji se nađe na listi sankcija.
PR stručnjak Dragan Močević smatra da fizička i pravna lica kojima su ovih dana računi ugašeni ne bi bili u tolikom problemu da Srpska ima svoju nacionalnu banku.
Postaje jasno kolika je šteta što Republika Srpska nema svoju jaku entitetsku tj. nacionalnu banku. Sada se vidi kakav propust je napravljen sa tzv. projektom BANKA SRPSKE i likovima koji su to uništili. Sada se vidi kolika je šteta kada decenijama regulatorima tržišta banaka i…
– Postaje jasno kolika je šteta što Republika Srpska nema svoju jaku entitetsku, odnosno nacionalnu banku. Sada se vidi kakav propust je napravljen sa tzv. projektom Banka Srpske i likovima koji su to uništili. Sada se vidi kolika je šteta kada decenijama regulatorima tržišta banaka i osiguranja upravljaju stranački kadrovi. Da ima države i da ima Vlade… – napisao je Močević na društvenim mrežama.
Samo “zora” (ne) zna
On je dodao da država i Vlada i javna preduzeća imaju i prava u skladu sa zakonima BiH i imaju i neke račune i neke depozite…
– A od danas i sva osiguravajuća društva koja posluju u Srpskoj dobijaju iste zahtjeve i zabranu rada sa firmama s crne liste.. I tako… Samo “zora” (ne) zna šta donosi novi dan… Možda nam sutra Tanzanija i Burkina Faso pošalju svoju crnu listu… – istakao je Močević.
Da li bi nacionalna banka bila spas za fizička i pravna lica kojima su ugašeni računi u bankama u BiH?
Ekonomista Milenko Stanić ističe za Srpskainfo da gašenje računa u bankama nema veze sa vlasništvom banke, već tržištem koje pokriva.
Banke koje su u stranom vlasništvu nekih evropskih zemalja, kako pojašnjava on, više drže do poštivanja pravila i sankcija zbog međunarodnog prometa jer više posluju na međunarodnim tržištima.
– Sigurno je da su osjetljiviji u pogledu sankcija i sprovodiće takve mjere, odnosno prekidaće ugovore sa licima koja se nalaze na crnim listama – kaže Stanić.
Takođe, ističe on, dio domaćih banaka koje su u vlasništvu domaćih fizičkih i pravnih lica, trenutno učestvuju u međunarodnom platnom sistemu. Drugim riječima, kako pojašnjava Stanić, imaju transakcija sa bankama u inostranstvu.
On dodaje da, takođe, klijenti tih banaka posluju u inostranstvu i drže do toga da izbjegnu sankcije, gubitak na tržištu, te mogućnost da obavljaju transakcije, odnosno platni promet sa inostranstvom.
Govoreći o eventualnoj domaćoj banci u vlasništvu Srpske, Stanić kaže da bi sigurno takva banka bila spremna da preuzme veći rizik kada je u pitanju konkretno i ovaj slučaj sa zatvaranjem računa fizičkih i pravnih lica koja su pod udarom sankcija.
Šta bi bilo rješenje
– Međutim, ni domaća banka ne bi bila rješenje jer ne bi mogla amnestirati klijente koji su pod sankcijama jer i takve banke bi imale poslove sa međunarodnim finansijskim organizacijama i sa bankama u inostranstvu – ističe Stanić za Srpskainfo.
On kaže da bi jedino rješenje bilo da Republika Srpska otvori banku za unutrašnji platni promet.
Ta banka bi, navodi Stanić, bila isključivo koncentrisana na unutrašnji platni promet, i ne bi se bavila međunarodnim platnim prometom.
– Navedena banka bi obavljala transakcije sa Federacijom BiH i Srbijom, ali ne bi imala poslove sa poslovnim i finansijskim organizacijama u zemljama Zapadne Evrope – ističe Stanić.
On kaže da bi u tom slučaju sankcije imale manji efekat nego što to imaju sada jer ne bi bio tako veliki rizik za navedenu banku.
Suština je, smatra Stanić, pitanje rizika za poslovanje.
– Svaka finansijska organizacija izbjegavaće rizik. Ako ima veći broj transakcija sa inostranstvom veći je rizik, a ako ima manji broj transakcija onda je rizik manji. Takve banke mogu podnijeti situaciju da ne gase račune, odnosno ne prekidaju ugovore sa fizičkim i pravnim licima koja se nalaze pod sankcijama – pojašnjava Stanić.
On kaže da je nekadašnja Poštanska štedionica Republike Srpske bila rješenje, ali je ona ugašena.
S druge strane Srbija i danas ima Poštansku štedionicu, koja trenutno ima svoju poslovnicu i u Republici Srpskoj.
– Srbija preko Poštanske štedionice obavlja brojne transakcije, između ostalog, prikuplja finansijska sredstva po osnovu obveznica fizičkim licima koje prodaju, angažuju kapital uza potrebe države – zaključuje Stanić.
Srpska info
FOTO: BN TV INFO/YOUTUBE/SCREENSHOT
FOTO: SINIŠA PAŠALIĆ/RINGIER