Ovo je spisak najokrutnijih vladara svih vremena – muškaraca i žena, koji su primenjivali nemilosredne taktike da bi ostvarili svoje političke i vojne ciljeve.
- Ćin Ši Huang
Ćin, poznat i kao Ćin Šihuangdi, ujedinio je Kinu 221. godine p.n.e. i bio je prvi car u dinastiji Ćin. Poznat je po tome što je ubijao naučnike sa čijim se idejama nije slagao, ali po spaljivanju “kritičkih” knjiga.
Dok je bio na vlasti, naredio je da se podignu veliki zid (neka vrsta preteče Velikog kineskog zida), i ogroman mauzolej sa više od 6.000 figura vojnika od terakote u prirodnoj veličini. Brojni radnici su umrli tokom izgradnje zida, a oni koji su gradili mauzolej ubijeni su kako bi se sačuvala tajna grobnice.
– Svaki put kada bi zarobio ljude iz druge zemlje, kastrirao ih je kako bi ih obeležio i pretvorio ih u robove – kaže Sun Džou iz Univerziteta za BBC.
- Gaj Julije Cezar Avgust Germanik, ili Kaligula
Kaligula je u početku bio veoma popularan, jer je ukinuo porez na promet i oslobodio iz zatvora građane koji su neopravdano završili iza rešetaka. Međutim, pošto se razboleo, više nikada nije bio isti.
Eliminisao je političke protivnike (terao je njihove roditelje da gledaju pogubljenje), a sebe je proglasio bogom na zemlji. Prema rimskom istoričaru Gaju Svetoniju Trankvilu, Kaligula je seksualno opštio sa sestrama, čije je usluge prodavao drugim muškarcima. Silovao je i ubijao, a svoga konja je uzdigao u rang sveštenika.
Ubijen je u zaveri grupe čuvara, koji su ga izboli 30 puta.
- Atila Hunski
Nakon što je ubio brata, Atila je postao vođa Hunskog Carstva, na teritoriji današnje Mađarske, i izrastao u jednog od najžešćih protivnika Rimskog Carstva.
Proširio je carstvo na teritoriju današnje Nemačke, Rusije, Ukrajine i Balkana. Osim toga, napao je Galiju, sa namerom da je osvoji, ali je poražen u Bici na Katalonskim poljima.
– Kud ja prođem, tu trava ne raste – navodno je rekao.
- Vu Cećijan
Vu je kao 14-godišnjakinja bila konkubina, ali je kasnije postala kineska carica. Beskrupulozno je eliminisala sve svoje protivnike – smenama, proterivanjima i pogubljenjima – pri čemu nije štedela čak ni svoju porodicu.
Kineska imperija se tokom njene vladavine značajno proširila i, mada je primenjivala brutalne metode, istoričari hvale njenu odlučnost i dar za upravljanje.
Vojni lideri koje je Vu lično birala, preuzeli su kontrolu nad značajnim delom Korejskog poluostrva.
- Džingis-kan
Kanov otac je otrovan kada je on imao samo devet godina, pa je svoju ranu mladost proveo u ropstvu. Kasnije će ujediniti mongolska plemena i osvojiti veliki deo Centralne Azije i Kine.
Istoričari ga opisuju kao svirepog vojskovođu, koji je masovno ubijao civile. Jedan od najstrašnijih primera njegove surovosti je masakr nad vladajućim plemstvom u Horezmijskom Carstvu, kada je neiskusne radnike koristio kao živi štit.
- Tomas de Torkemada
Torkemada je imenovan za glavnog inkvizitora za vreme Španske inkvizicije. Uspostavio je tribunale u nekoliko gradova, sastavio je smernice u 28 tačaka koje su sledili ostali inkvizitori i odobrio mučenje kao sredstvo za iznuđivanje priznanja.
Izvori kažu da on naveo kralja Ferdinanda i kraljicu Elizabetu da španskim Jevrejima ponude izbor: ili će prihvatiti hrišćanstvo, ili će biti porterani
Istoričari procenjuju da je Torkemada odgovoran za oko 2.000 spaljivanja na lomači.
- Timur, ili Tamerlan
Tamerlan je predvodio vojne pohode kroz veliki deo zapadne Azije, uključujući i današnji Iran, Irak, Tursku i Siriju, i osnovao Timuridsko Carstvo.
Naredio je da se na teritoriji današnjeg Avganistana izgradi kula od živih ljudi, naslaganih jedni na druge, koji su zacementirani pomoću cigala i maltera.
Osim toga, naredio je masakr u znak odmazde za pobunu i ugradio je čak 70.000 glava u minarete.
- Vladislav III Zmajević, ili Vlad Cepeš (Vlad Nabijač)
Kada je Vlad III najzad postao vladar Kneževine Vlaške, oblast su potresali sukobi među plemićima. Prema predanju, Vlad je pozvao svoje protivnike na banket, gde ih je zaklao i nabio na kolac (inače, njegova omiljena metoda mučenja)
Iako je teško utvrditi da li je baš bilo tako, ovakav postupak se uklapa u način njegove vladavine, tokom koje je izuzetno surovim metodama pokušao da zavede red i obezbedi stabilnost u Kneževini Vlaškoj.
- Car Ivan IV, ili Ivan Grozni
Kada je došao na vlast, Ivan IV je reorganizovao centralnu upravu i ograničio vlast aristokratije. Posle smrti njegove prve supruge, počinje njegova “vladavina terora”: eliminisao je glavne aristokratske porodice, pretukao je svoju trudnu snaju i ubio sina u napadu besa. Zbog toga je stekao nadimak “Ivan Grozni” (strašni, silni).
- Kraljica Marija I, ili Krvava Marija
Jedino dete ozloglašenog kralja Henrija VIII i Katarine Aragonske, Marija I, postala je kraljica Engleske 1553. godine i ubrzo je ponovo uvela katoličanstvo kao glavnu religiju (raniji vladari su zagovarali protestantsku veru), i udala se za Filipa II od Španije, koji je bio katolik.
U narednih nekoliko godina, stotine protestanata spaljeno je na lomači, zbog čega je dobila nadimak “Krvava Marija”.
- Grofica Eržebet Batori, ili Krvava grofica
Mađarska grofica je bila poznata po tome što je namamljivala seljanke u svoj zamak Čahtice u Slovačkoj, obećavajući im posao služavke, da bi ih potom surovo mučila, sve dok ne bi umrle. Prema jednom izvoru, ubila je čak 600 devojaka, mada je pravi broj, verovatno, znatno manji.
Žrtve je mučila tako što im je zabijala igle pod nokte, posipala ih medom, a zatim na njih puštala pčele. Otkidala im je kožu zubima i kupala se u krvi devica da bi ostala mlada i lepa.
- Maksimilijan Robespjer
Kao jedan od najuticajnijih učesnika Francuske revolucije, Robespjer je bio među glavnim igračima tokom “vladavine terora”, perioda ekstremnog nasilja u kome su giljotinirani “neprijatelji revolucije”.
Za Robespjera je “vrlina” bila “uzvišeni osećaj”, koji stavlja društveni interes ispred ličnog. Zbog toga je teror za njega bio “izraz vrline”.
Neki istorijski izvori navode da je moć ubrzo iskvarila Robespjera i da je i sam završio na giljotini.
- Kralj Lepold II od Belgije
Kralj Lepold II je “osnovao” Slobodnu Državu Kongo kao “vlastitu” privatnu koloniju i stekao je ogromno bogatstvo tako što je narod Konga pretvorio u robove, koje je koristio za eksploataciju slonovače i kaučuka.
Milioni Kongoanaca umrli su od gladi, prirodni priraštaj je opao, jer su muškarci i žene bili razdvojeni, a desetine hiljada ljudi je ubijeno u ugušenim pobunama. Demografi procenjuju da se tokom perioda 1880-1920. broj stanovnika smanjio za 50 odsto.
- Mehmet Talat-paša
Istoričari veruju da je Talat-paša bio vodeća figura u Jermenskom genocidu. Kao ministar unutrašnjih poslova, bio je odgovoran za deportaciju i smrt oko 600.000 Jermena.
Godine 1921. ubio ga je jedan Jermenin. Zanimljiv je istorijski podatak da je Adolf Hitler 1943. vratio njegovo telo u Istanbul, nadajući se da će na taj način ubediti Tursku da se pridruži silama Osovine.
- Vladimir Iljič Uljanov Lenjin
Ruski komunistički revolucionar i političar, Vladimir Iljič Uljanov Lenjin, bio je na čelu vlade Ruske Sovjetske Federativne Socijalističke Republike 1917. i Sovjetskog saveza od 1922. do svoje smrti 1924. godine.
Pod njegovom upravom Rusko carstvo je raspušteno i zamijenjeno Sovjetskim savezom, jednopartijskom socijalističkom državom, a sva zemlja, prirodni resursi i industrija su oduzeti i nacionalizovani.
Lenjin je odigrao veliku ulogu u organizovanju Oktobarske revolucije 1917. godine, u kojoj je boljševički državni udar izbacio Privremenu vladu pre nego što je uspostavila novu upravu.
Žestoko protivljenje boljševičkoj vladavini dovelo je do Ruskog građanskog rata (1917. – 1922.), u kojem su boljševici izašli kao pobednici, delom zbog korišćenja tkz. crvenog terora.
Iako se smatra jednim od najznačajnijih i najuticajnijih istorijskih ličnosti 20. veka, Lenjin ostaje kontroverzna ličnost koja je podelila svet. Njegovi obožavaoci ga vide kao čoveka koji se borio za prava radnika i dobrobit ljudi, dok ga kritičari vide kao osnivača diktature odgovorne za građanski rat i masovno kršenje ljudskih prava.
Lenjin i dalje predstavlja ideološku figuru marksizma-lenjinizma i ima istaknuti uticaj na međunarodni komunistički pokret.
- Benito Musolini
Benito Amilkare Andrea Musolini je bio italijanski političar, novinar i vođa Nacionalne fašističke strane, koji je upravljao Italijom kao premijer od 1922. sve do svoje smene 1943. Bio je jedna od ključnih ličnosti u obrazovanju fašizma.
Stvorio je fašističku državu korišćenjem lične harizme, apsolutnom kontrolom medija i progonom političkih protivnika. Nosio je titulu duče, odnosno vođa Italije.
Čelični pakt s Hitlerom sklopio je u aprilu 1939. godine. Kao potpuno potčinjeni partner, Musolini je sledio naciste u sprovođenju radikalne politike koja je vodila progonu Jevreja i stvaranju aparthejda u italijanskoj državi.
Poraz u Drugom svetskom ratu je doveo do pada Musolinija i fašističkog režima.
Krajem aprila 1945, kada je potpuni poraz bio na pragu, Musolini je pokušao da pobegne na sever, ali su ga uhvatili i likvidirali italijanski partizani. Njegovo telo je odneseno u Milano gde je bilo obešeno.
- Josif Staljin
Josif Visarionovič Džugašvili Staljin je bio prvi Generalni sekretar Centralnog komiteta Komunističke partije Sovjetskog Saveza od 1922. do svoje smrti 1953.
Tokom kasnih 1930-ih, Staljin je pokrenuo Veliku čistku (poznatu još i kao “Veliki teror”), kampanju za čišćenje Komunističke partije od ljudi optuženih za sabotaže, terorizam i izdaju, koja je ubrzo proširena na vojsku i druge sektore sovjetskog duštva. U praksi, čistke su sprovođene vrlo neselektivno. Mete su često bile pogubljene, zatvarane u Gulag radne logore ili proterivane. U godinama koje su sledile, milioni pripadnika nacionalnih manjina su takođe deportovane.
Tokom 1939. godine Staljin je potpisao pakt o nenapadanju sa nacističkom Nemačkom, nakon čega je usledila sovjetska invazija na Poljsku, Finsku, baltičke zemlje, Besarabiju i severnu Bukovinu. Nakon što je Nemačka prekršila pakt invazijom na Sovjetski Savez 1941, Sovjeti se priključuju Saveznicima i igraju važnu ulogu u porazu sila Osovine, po cenu najvećih žrtava za bilo koju zemlju u ratu (uglavnom zbog masovne smrti civila na teritorijama okupiranim od strane Nemačke).
Nakon rata, Staljin je instalirao marionetske komunističke režime u većini zemalja istočne Evrope, formirajući Istočni blok, iza onoga što je nazvano “Gvozdena zavesa” sovjetske vladavine tokom Hladnog rata. Staljinova vlada je takođe bila pokretačka snaga za uklanjanje političkih ubistava iz Konvencije o genocidu iz 1948.
Moderna gledišta na Staljina u Ruskoj Federaciji su u velikoj meri podeljena – jedni ga smatraju za velikog tiranina, a drugi za sposobnog lidera.
- Adolf Hitler
Adolf Hitler bio je vođa Nacističke partije koji je 1933. postao nemački kancelar. Hitler je proglasio sebe za firera (vođu), zvanje u kojem je, zahvaljujući uredbi iz 1933, objedinio ovlašćenja predsednika i kancelara i uspostavio totalitarni režim u Nemačkoj pod njegovom vlašću koji je trajao sve do smrti samoubistvom 1945. godine.
Nacistička partija je značajno ojačala svoju poziciju tokom perioda krize u Nemačkoj nakon Prvog svetskog rata, zahvaljujući odličnoj propagandi i Hitlerovoj harizmi i govorničkoj sposobnosti kojom je lako pridobijao mase. Partija je isticala nacionalizam i antisemitizam kao svoje osnovne oblike izražavanja političkih stavova, i ubrzo je pribegla i fizičkom uklanjanju svojih političkih protivnika kako bi osigurala uspeh.
Nakon obnove nemačke ekonomije i ponovnog naoružavanja Vermahta, u Nemačkoj je uspostavljena diktatura pod Hitlerom koji je vodio agresivnu spoljnu politiku sa ciljem osvajanja “životnog prostora”. Kao logični nastavak ovakve spoljne politike usledio je nemački napad na Poljsku 1939, zbog čega su Ujedinjeno Kraljevstvo i Francuska objavile rat Nemačkoj, čime je i zvanično počeo Drugi svetski rat.
Na početku Drugog svetskog rata Vermaht je postigao odlične uspehe i Sile Osovine su okupirale najveći deo evropskog kopna i delove Azije. Međutim, zajednički napor savezničkih sila doveo je do poraza Vermahta.
Hitlerov rat za teritorije i pročišćenje rase prouzrokovo je smrt desetina miliona ljudi, uključujući i genocid nad oko 6.000.000 Jevreja, poznatiji kao holokaust.
- Horlogin Čojbalsan
Horlogin Čojbalsan bio je mongolski revolucionar i političar. Bio je de fakto vođa Mongolije od početka 1930-ih do svoje smrti 1952. godine. To je u Mongoliji bio prvi i poslednji put da se tolika koncentracija vlasti nalazila u rukama jednog čoveka. Istovremeno je držao funkcije premijera države, ministra unutarnjih poslova, ministra rata i glavnog zapovednika mongolske vojske.
Čvrsto je povezao Mongoliju s SSSR-om na političkom, ekonomskom i vojnom planu.
Početkom 1930-ih, okupacija Mandžurije od strane imperijalističkog Japana i izbijanje Japana na mongolske granice naveli su Moskvu i Ulan Bator da Japanci spremaju provalu u Mongoliju i Sibir. Zbog toga su pokrenuti procesi i čistke u kojima su uklanjani stvarni i potencijalni ljudi za koje se sumnjalo da su japanski špijuni. U Velikoj čistki koja je usledila 1936. godine, Čojbalsan se istakao kao čovek odan Sovjetskom Savezu.
Čojbalsan je okončao čistku u aprilu 1939. godine. Procenjeno je da je tokom Velike čistke u Mongoliji stradalo između 30.000 i 35.000 ljudi.
- Mao Cedung
Mao Cedung bio je kineski političar, vođa Komunističke partije Kine u pobedi nad Kuomintangom u Kineskom građanskom ratu i vođa Narodne Republike Kine od njenog osnivanja 1949. pa sve do njegove smrti 1976. godine.
Kult ličnosti koji je započeo za Maovog života u NR Kini je nastavljen i nakon njegove smrti. Dok se u Kini smatra najvećim nacionalnim junakom, dotle ga u ostatku svijeta, pogotovo među antikomunističkom javnošću, smatraju jednim od najvećih zlotvora 20. veka. S druge strane, mnogi njegovu revolucionarnu strategiju smatraju jednim od najblistavijih primera vojne teorije.
Ugledni časopis Tajm je Mao Cedunga uvrstio među 100 najznačajnijih ličnosti 20. veka.
- Pol Pot
Salot Sar ili Min Hai, opštepoznat kao Pol Pot, je bio vođa kambodžanskog komunističkog pokreta poznatog pod imenom Crveni Kmeri, i premijer Demokratske Kampućije od 1976. do 1979.
Pol Pot je postao vođa Kambodže sredinom 1975. Tokom perioda u kome je bio na vlasti, Pot je zemlji nametnuo verziju agrarne kolektivizacije, primoravši stanovnike gradova da se presele na sela i da rade na kolektivnim farmama i drugim projektima koji su podrazumevali prinudni rad, a u cilju restartovanja civilizacije u Nultoj godini. Usled prinudnog rada, izgladnjivanja, slabe medicinske nege i smaknuća, procenjeno je da je stradalo od 1,7 do 2,5 miliona ljudi, što je približno 21% ukupnog stanovništva Kambodže.
Najstrašnija posledica Pol Potovog režima jeste jeziva slika osam hiljada lobanja poređanih na jednom od kambodžanskih polja smrti koje je, između 1975. i 1979, na rubovima prašuma Indokine posejao komunistički režim Pola Pota i njegovih Crvenih Kmera.
Ono pak što objektiv fotografske kamere nije mogao zabeležiti prepušteno je sumornim hronikama zbivanja na jugoistoku Azije. A one kažu da je tih osam hiljada na tropskom suncu izbledelih lobanja tek vrh ledene sante zločina koje je tokom brutalne četvorogodišnje vladavine nad svojim narodom (ali i u ime njega) počinila frakcija kambodžanskih maoista.
- Idi Amin
Idi Amin Dada je bio vojni diktator i predsednik Ugande od 1971. do 1979. godine. Amin je stupio u britansku kolonijalnu vojsku, odred po imenu “Kraljevski afrički strelci” 1946. godine, i napredovao do čina general-majora.
Preuzeo je vlast vojnim pučem januara 1971, zbacivši sa vlasti Miltona Obotea.
Period njegove vladavine je karakterisalo kršenje ljudskih prava, politička represija, etničko čišćenje, ubistva političkih neistomišljenika i proterivanje azijata iz Ugande. Broj stradalih tokom vladavine njegovog režima je ostao nepoznat, a prema procenama organizacija za ljudska prava, taj broj se kreće od 100.000 do 500.000.
Od 1977. do 1979. godine, Amin je nosio neobičnu titulu koju je sam sebi dodelio: “Njegova ekselencija doživotni Predsednik Republike Ugande feldmaršal hadžija dr Idi Amin Dada, gospodar svih životinja na zemlji i osvajač Britanske imperije u Africi”.
- Augusto Pinoče
Augusto Hose Ramon Pinoče Ugarte bio je general i predsednik Čilea. Predvodio je vojnu huntu koja je izvršila državni udar 1973, zbacila socijalističkog predsednika Salvadora Aljendea i uvela vojnu diktaturu. Za predsednika se imenovao sam 1974. i ostao je na vlasti do 1990.
Pod izgovorom da je Čile bio pod velikim uticajem komunista, Pinoče je, uz podršku SAD i drugih južnoameričkih vojnih vlada, sproveo niz bezbednosnih operacija u kojima je ubijeno oko 3.000 osumnjičenih protivnika i levičara a oko 30.000 je mučeno.
Kasnije je uveo ekonomske reforme za koje njegove pristalice veruju da su pomogle razvoju čileanske ekonomije, dok ga njegovi protivnici optužuju za porast nezaposlenosti, siromaštva i pad plata, sa malo uticaja na dugoročne ekonomske performanse.
Protiv Pinočea je u vreme njegove smrti 2006. bilo podignuto oko 300 optužbi radi kršenje ljudskih prava i pronevere tokom vladavine
- Fransisko Franko
Fransisko Franko je bio diktator i šef španske države sve do smrti 1975. godine. Poznat pod nadimkom “Vođa Španije”, službeno: “Vođa Španije po milosti Božijoj”, predsedavao je autoritarnom vladom Španije posle Španskog građanskog rata.
Nakon što je 1936. vladu formirao levičarski Narodni front, došlo je do nemira širom zemlje. Franko se pridružio grupi oficira koji su se spremali da izvrše vojni puč i preuzmu vlast. Puč koji je trebalo da bude izvršen 18. jula nije uspeo i prerastao je u Španski građanski rat. Franko je uspeo da se nametne kao vođa pobunjenika i da dobije pomoć Trećeg rajha i Italije. Posle tri godine Frankovi nacionalisti su dobili rat. Franko je zaveo diktaturu, proglasio monarhiju, a sebe imenovao za regenta.
Tokom Drugog svetskog rata Španija je ostala neutralna, iako je slala dobrovoljačke odrede na istočni front. Posle poraza sila Osovine u Drugom svetskom ratu Franko se okrenuo Americi, sa kojom je uspostavio vojni i trgovinski savez.
Franko je uspeo da zadrži vlast sprovođenjem strogih mera: suzbijao je političke protivnike uvođenjem cenzure, zatvorske kazne sa prinudnim radom, zatvaranjem u koncentracione logore, smrtnom kaznom. Bila je zabranjena upotreba manjinskih jezika i običaja, a Katolička crkva je dobila status državne religije.
Početkom 1960-ih uveo je reforme koje su imale za cilj ekonomski razvoj Španije. Tako je došlo do tzv. Španskog ekonomskog čuda koje je trajalo 1973. godine. Ovaj ekonomski razvoj se smatra jedinom dobrom tekovinom Frankovog režima, jer je izveo Španiju iz reda nerazvijenih zemalja i poboljšao položaj srednje klase.
Umro je 20. novembra 1975. godine u 83.-oj godini života. Nakon njegove smrti na čelo Španije je došao kralj Huan Karlos koji je otpočeo proces demokratizacije države.
I danas traju rasprave oko Frankove uloge u španskoj istoriji, neki ga pamte kao dobrog vođu koji je očuvao mir u zemlji i omogućio ekonomski razvoj Španije, dok ga drugi smatraju za diktatora odgovornog za ubistva i progone političkih protivnika.
(Blic.rs, Wikipedia)