Nuklearno oružje Sjeverne Koreje sasvim sigurno će biti tema predstojećeg samita lidera te zemlje Kim Džong-una sa predsjednikom SAD Donaldom Trampom, ali mnogi sumnjaju da će Kim, tek tako, u potpunosti dići ruke od nuklearnog programa, o kojem se mnogo toga ne zna, ali se ponešto i zna.
Ne bi bilo teško sakriti barem neke bojeve glave i radioaktivni materijal u ogromnom kompleksu podzemnih postrojenja Sjeverne Koreje, ocjenjuje AP, u analizi o nuklearnom programu Pjongjanga obavijenom velom tajne, koji decenijama stavlja na muke cijeli region.
Misterija je koliko tačno bojevih glava sadrži nuklearni arsenal Sjeverne Koreje, ali prema procjenama, Pjongjanga na raspolaganju ima od 10 do čak 60 ili 70 bombi, navodi američka agencija.
Nejasno je i koliko su te bombe moderne, mada je Sjeverna Koreja izvela šest podzemnih eksplozija od 2006, uključujući testove za koje navodi da su bile probe dvije hidrogenske bombe.
“Ipak, jedno je izvesti nuklearnu probu, a nešto sasvim drugo – napraviti bojeve glave dovoljno male da ih ponese raketa dugog dometa koja može da pogodi SAD”, ukazuje AP.
Kim je prošlog novembra rekao da je njegova zemlja ovladala tehnologijom, dok mnogi strani eksperti i vlade vjeruju da je Sjeverna Koreja stigla barem do te tačke.
Inače, nuklearne bombe mogu biti napravljene od plutonijuma ili visokoobogaćenog uranijuma, a Sjeverna Koreja ima obje vrste, napominje se u anlizi.
U izvještaju južnokorejske vlade iz 2016, stoji da je Sjeverna Koreja proizvela 50 kilograma plutonijuma za oružje, što je dovoljno za izradu šest do 10 bombi.
Sjeverna Koreja je zatvorila fabriku za proizvodnju plutonijuma u svom glavnim nuklearnom kompleksu u Nijongbjonu 2007. u okviru sporazuma o razoružanju u zamjenu za pomoć, ali je taj sporazum kasnije raskinut, a satelitski snimci pokazuju da je Pjongjang nastavio da obogaćuje uranijum proteklih godina.
Fabrike za proizvodnju plutonijuma su obično velike i emituju veliku količinu toplote, što olakšava njihovo detektovanje spolja, dok je postrojenje za obogaćivanje uranijuma kompaktnije i lako se može sakiriti od satelitskih kamera, a uz to, centrifuge za obogaćivanje uranijuma mogu tajno da operišu pod zemljom.
Naučnici Unvierziteta Stenfod nedavno su upozorili da Sjeverna Koreja, prema procjenama, posjeduje od 250 do 500 kilograma visokoobogaćenog ouranijuma, što je dovoljno za izradu 25 do 30 nuklearnih naprava.
Južnokorejski i američki eksperti spekulišu da Sjeverna Koreja ima više dodatnih postrojenja za obogaćivanje uranijuma, a sumnja se i da Pjongjang krije plutonijum i visokoobogaćeni uranijim u više od 10.000 podzemnih tunela i struktura.
Za izradu bombe, inače, nije potrebno mnogo plutonijuma ili visokookobogaćenog uranijima – otprilike šest do osam kilograma plutonijuma, dok je visokoobogaćenog uranijma potrebno oko 20 kilograma, navode eksperti.
SAD bi, između ostalog, željele da Sjeverna Koreja svojim koracima u cilju razoružanja obuhvati i interkontinentalne balističke rakete.
Li Čon Geun, eksperte za rakete sa južnokorejskog Instituta za naučno-tehnološku politiku, ocjenjuje da Sjeverna Koreja ima “više interkontinentalnih balističkih raketa, ali manje od 10”.
Uz to, eksperti ukazuju da Sjeverna Koreja tek treba da dokaže da posjeduje tehnologiju koja je potrebna da se njene bombe zaštite od velike toplote i pritiska kojima je raketa dugog dometa izložena pri vraćanju u Zemljinu atmosferu.
Što se tiče sjeverokorejskih nuklearih psotrojenja, većina ključnih se nalazi u kompleksu Nijongbjon, oko 100 kilometara sjeverno od Pjongjanga.
Među njima su reaktor sovjetskog dizajna od pet megavati, radiohemijska laboratorija u kojoj se plutonijum sa proizvodnju oružja može vaditi i centrifuge za obogaćivanje uranijuma.
U maju je Sjeverna Koreja srušila svoj jedini poligon za nuklearna testiranja, duboko u sjeverostočnim planinama, kako bi pokazala posvećenost denuklearizaciji, ali zatvaranje poligona Pongje-ro u prisustvu male grupe stranih novinara nije nepovratan potez, a eksperti kažu da bi mnoge druge značajne mjere trebalo da uslede kako bi se realizovala potpuna denuklearizacija zemlje.
Kad je riječ o brojnom stanju ljudi koji rade u sektorima vezanim za nuklearni program u Sjevernoj Koreji, u izvještaju iz 2017. južnokorejska državna Komisija za nuklearnu bezbjednost saopštila je da više od 10.000 ljudi radi u tim sektorima, dok se za 300 njih vjeruje da direktno učestvuju u razvoju nuklearnog oružja.
Lim Jung Nam iz južnokrejske Komisije kaže da je premještanje nuklearnih naučnika i inženjera u druge sektore važno koliko i odustajanje od nuklearnih bojevih glava, a ukoliko ostanu tamo gde su, zaključuje on, Sjeverna Koreja bi mogla da obogati uranijum i napravi nove bombe “za godinu ili dvije”.
Nezavisne novine/RTS