U Federaciji BiH praznik, takozvani Dan nezavisnosti, u Republici Srpskoj radni dan, s tužnim uspomenama.
Tako je u Bosni i Hercegovini dočekan 1. mart, dan koji je 1992. inicirao ili odredio sve što se na ovim prostorima dešavalo devedesetih godina prošlog vijeka. Tog dana objavljeni su rezultati referenduma kojim su Bošnjaci i Hrvati, ignorišući većinsku volju Srba, odlučili da se BiH odvoji od Jugoslavije. Još gore, taj dan u srcu Sarajeva, na Baščaršiji, ubijen je srpski svat Nikola Gardović, što se smatra direktnim povodom za početag rata u BiH.
Predratni sarajevski kriminalac Ramiz Delalić Ćelo pucnjem iz pištolja ubio je mladoženjinog oca Nikolu Gardovića i ranio sveštenika Srpske pravoslavne crkve Radenka Mikovića. Čitav događaj odigrao se nakon vjenčanja Milana Gardovića i Dijane Tambur u hramu Preobraženja Gospodnjeg u Pofalićima.
Nakon vjenčanja povorka sa svatovima se uputila u Dom svete Tekle u dvorištu Stare crkve na Baščaršiji, gdje je trebalo da bude svadbeni ručak. U svatovskoj koloni je bilo stotinak svatova koji su parkirali vozila kod Vijećnice, gdje se nalazio najbliži parking Staroj crkvi, a potom krenuli pješke.
U neposrednoj blizini prilikom ulaska svatovske kolone u dvorište Stare crkve pored svatova se zaustavilo putničko vozilo u kome su se nalazile četiri osobe, među kojima je bio i Delalić. Izašli su iz kola i nasrnuli na mladoženjinog oca starog svata Nikolu, koji je nosio barjak. Ramiz Delalić je pokušao da Gardoviću oduzme zastavu, nakon čega je došlo do komešanja. Delalić je izvadio pištolj i smrtno ranio Gardovića, dok je njegov saučesnik ranio sveštenika, a potom su pobjegli. Nikola je preminuo nekoliko minuta kasnije u kolima hitne pomoći.
Jedan od svatova i svjedoka tog događaja Aleksa Jovančić za RTRS je ispričao da je komšijama smetala srpska trobojka i u naselju Alipašino polje, gdje su se stvatovi okupili pred polazak. Prisjetio se i trenutka ubistva Nikole.
– Vidio sam da je čovjek objema rukama ovako držao pištolj uperen prema Nikoli. Prepao sa se, ne znam šta se dešava. Jednog momenta sam čuo samo dva pucnja. Nikola je pao – rekao je Jovančić.
Poslije ubistva porodica Gardović se, zajedno s brojnim drugim Srbima, iselila iz Sarajeva, naslućujuči šta slijedi i znajuči da za Srbe više nema života u glavnom gradu BiH.
Istovremeno, Ćelo je po izbvijanju rata postao komandant Devete muslimanske brdske brigade tzv. Armije BiH, a od Alije Izetbegovića je za zasluge primio pištolj sa posvetom. Ramizu Delaliću i njegovim saučesnicima je više puta suđeno. Ubijen je u Sarajevu 27. juna 2007. Policija Federacije BiH je izjavila da je ubistvo bilo dio obračuna kriminalaca u Sarajevu.
Za saučesništvo u ubistvu su optuženi Suad Šabović i Taib Torlaković. Taib Torlaković je ubijen u obračuni kriminalaca u Sarajevu, tako da nije prisustvovao suđenju, a Suad Šabović se tokom suđenja nalazio u Italiji, te je amnestiran.
Srpskainfo