Sveti Sava bio je prvi srpski arhiepiskop, svetitelj i prosvjetitelj. Bio je najmlađi sin velikog župana Stefana Nemanje, kršten kao Rastko, a kada se zamonašio uzeo je ime Sava.
Rastko se na Svetoj Gori zamonašio uprkos snažnom protivljenju roditelja koji su mu namijenili vladarsku misiju.
Njegovim ustoličenjem za arhiepiskopa 1219. godine utemeljena je i samostalna Srpska pravoslavna crkva.
Zajedno sa ocem Stefanom, zamonašenim kao Simeon, Sveti Sava je osnovao Hilandar i izgradio još 14 manastira i tako postao ktitor prve srpske duhovne zajednice na Svetoj Gori.
Sveti Sava je napisao Tipik po kome se monasi vladaju, a napisao je i žitije svog oca, prepodobnog Simeona Mirotočivog.
U Studenici je 1209. godine osnovao prvu bolnicu na području Srpske države.
Sveti Sava se smatra začetnikom srpske srednjovjekovne književnosti, pa je stoga i zaštitnik prosvjetnih ustanova.
Sveti Sava je 1219. izdejstvovao autokefalnost Srpske pravoslavne crkve, a njegova djela “Nomokanon” /1220./ i “Sinodik pravoslavlja” /1221./ postala su pravni i duhovni stubovi srpske državnosti.
Sava se upokojio 1235. godine u bugarskom gradu Trnovu kao prvi arhiepiskop Srpske pravoslavne crkve, a ostao je poznat kao osnivač i tvorac Svetosavskog pravoslavlja.
Sinan-paša spalio je na Vračaru 1594. mošti Svetog Save, koje su do tada bile čuvane u manastiru Mileševa.
Smatra se da su Turci mošti Svetog Save spalili u pogrešnom uvjerenju da će tako uništiti vjeru i svaki njegov uticaj na Srbe.
Večeras Svetosavska akademija u Banjaluci
U Banskom dvoru u Banjaluci večeras će biti održana Svetosavska akademija. Organizatori akademije su Srpska pravoslavna crkvena opština Banjaluka, grad Banjaluka, Kulturni centar “Banski dvor”, Sekretarijat za vjere Republike Srpske i Srpsko-pjevačko društvo “Jedinstvo”.
Svetosavska akademija počeće u 20.00 časova intoniranjem himne Svetom Savi, nakon čega će Njegovo preosveštenstvo episkop banjalučki Jefrem blagosloviti skup.
Svetosavsku besjedu govoriće profesor Ljubomir Stojanović.
U programu akademije, osim horova “Jedinstvo” i Akademije umjetnosti Banjalka, nastupiće glumci Narodnog pozorišta Republike Srpske i hor sveštenika Eparhije banjalučke.
RTRS